De laatste middag in de - ongrijpbaar - IJsselbiënnale

Vandaag is het de laatste middag …de laatste zondagmiddag …de laatste dag van de kunstroute IJsselbiënnale. De tonen van Em’kal kloppen en tikken nog door. Maar niet voor lang meer. Ik zit mij af te vragen wat voor tonen na vandaag te horen zal zijn in dit pand …in een voormalig bedrijfspand …in het Senzora-pand in Deventer.

In het druppen, in de tikkende geluiden als ook in de wind-suizende geluiden gegeven door het kunstwerk, zit ik af te wachten hoeveel bezoekers en deelnemers aan de biënnale vanmiddag komen. Er komt een mevrouw binnen. Zij stelt zich aan mij voor als de buurvrouw uit één van de woningen tegenover het Senzora-pand aan de Raamstraat. Ze wil nu het nog kan binnen kijken. Uit haar krijg ik een hele relaas mee in een verkeersbord (voor het regelen van het vrachtverkeer in de wijk) wat eerst aanwezig was in de straat, toen een tijdje niet …en uiteindelijk weer teruggeplaatst werd door de gemeente. Het wordt nog gezelliger. D’r komt nog een buurvrouw binnen. Ook nog een keer binnenkijken. Dan beginnen de dames het hele plan door te nemen in de nieuwbouw van woningen en appartementen wat gepland staat rondom het overgebleven Senzora-pand. Met name in de omgang door de gemeente én de projectontwikkelaar naar bewoners toe in de wijk, waarin het Senzora-pand staat. Zoals ik als suppoost van de IJsselbiënnale meekrijg gaat er nog veel water door de IJssel stromen voordat er gebouwd gaat worden. Parkeren in de straat schijnt nu al een ding te zijn, dat zal straks een nog groter probleem zijn. De Raambuurt in Deventer ondergaat straks waar vroeger veel Senzora-panden stonden een grote metamorfose. Alleen het pand waarin nu het kunstwerk is, een gebouw uit 1916 en het voormalig kantoor van Senzora blijven behouden. Deze gebouwen krijgen een nieuwe invulling.

……de buurvrouwen zijn nu weg. Voor mij zijn de geluiden en het zichtbare materiaal van het kunstwerk voor mij alleen waar te nemen. Het kunstwerk is ongrijpbaar. Samen met het Senzora-pand is het niet te begrijpen hoe prachtig het geheel is. Je krijgt in het kunstwerk de Schumann-resonantie mee. Een aardse trilling in onze aarde en deze is niet waarneembaar voor het menselijk oor. Plots begint het tableau te trillen. Het is een onderdeel in het kunstwerk. Je voelt hierbij als het ware het hele Senzora-pand trillen. Dreunen zelfs. Het kunstwerk is er één in drie dimensies. Vanaf afgelopen zomer ben ik van het kunstwerk wat door Em’kal Eyongakpa hier is neergezet gaan houden. Als je mij vraagt in waarom? Ik kan het niet omschrijven. Al is het alleen dat het kunstwerk ten toon gesteld is in een oud en vervallen bedrijfspand. Veel muren zijn zwart van de schimmel, verf bladdert af en je ziet oude gebruikte productie elementen toen het nog een volop bedrijfspand was… Ik besluit een biscuit uit de kist te nemen van de organisatie in deze biënnale. Het proeft dat het vandaag de laatste dag is. Het is net of van de biscuit de smaak weg is. In de deelnemers is het nog rustig en dat stemt mij tevreden. Kan ik in Stilte… (!) afscheid nemen van het pand waar vroeger snoepgoed, die beroemde hartjes met leuke woordjes erin gedrukt en later waspoeders werden geproduceerd. En ik kan afscheid nemen van het kunstwerk.

Leuk wordt het wanneer twee spontane jonge dames binnen komen wandelen, zo van; “Kunnen wij het kunstwerk nog bekijken?” Vragen door mij of zij deelnemers zijn van de IJsselbiënnale is hun antwoord; “Nee…!”. Maar dat geeft niet, ik heb afgelopen zomer vaker passanten, buurtbewoners, oud-medewerkers van Senzora en wie nog meer gehad. Hierom ga ik naar deze twee enthousiaste dames mijn woordje doen. Het blijkt wanneer ik met hen aan de praat ben dat zij mee hadden gekregen dat er de IJsselbiënnale is en dit in haar laatste weekend. Hierom wilden zij de kunstwerken in Deventer bezoeken. Nadat ik tekst en uitleg heb gegeven in het kunstwerk van Em’kal gaan de dames verder het Senzora-pand in. Ondertussen kan ik de volgende bezoekers verwelkomen. Het begint vanaf midden op deze zondagmiddag toe te nemen in de bezoekers en deelnemers.

Voor de kleine nood als ook in de grote nood kunnen wij vrijwilligers gebruik maken van het sanitair bij de DAVO-bierbrouwerij. Deze staat op een honderd meter afstand van het Senzora-pand. Wanneer je bij DAVO binnen stapt zie je grote biervaten. Verder krijg je mee dat je daar lekker kunt eten. Na mijn diensten voor de IJsselbiënnale heb ik daar verscheidene keren gegeten. Kon ik daarna met volle energie naar huis fietsen. Na soms (hele) drukke middagen suppoost zijn. Voor vandaag heb ik besloten om bij DAVO mijn ‘laatste avondmaal’ te nemen. Om de biënnale voor mijzelf smaakvol te beëindigen.

Maar waarom doe je dat suppoost zijn? Waarom zijn wij vrijwilligers suppoost voor de IJsselbiënnale? …en ja, waarom doe ik het? Het is niet voor de Café Racer (biersoort) en het lekkere eten bij de bierbrouwer om de hoek. Dat is een smaakvolle bijkomstigheid. De kunst zelf? Ja… Dat begint al meer op te lijken om vrijwilliger te worden in een biënnale. Is het om het publiek liggend zien genieten op een tableau van het kunstwerk? Tja… Ik zeg elke keer dat men op het tableau mag staan of zitten …en dat men daar ook op mag liggen. “…heb het allemaal al gezien.” Een uitspraak in mijn woorden naar het publiek toe in de biënnale. Een ander reden kan zijn in de ontmoeting met mensen. Met leuke mensen. Net zoals in de ontmoetingen met collega vrijwilligers. Je bouwt met hen een leuke collegiale sfeer op. In de eigen vrije tijd wat ik hier in de biënnale investeer hoef ik het niet doen. Zou mijn eigen tijd ook anders en zinvol kunnen besteden. Anders was het in de zomer van 2017. Het was destijds een geschenk om als suppoost en vrijwilliger te fungeren in de allereerste IJsselbiënnale en deze op de locatie Fortmond. Je mag mij, wanneer je mij ergens tegenkomt vragen waarom het een geschenk was. Het was zes jaar geleden in ieder geval genieten op Fortmond bij de oude steenfabriek. …en toch, waarom doe ik het dan om zoveel dagdelen en dagen in deze huidige IJsselbiënnale vrijwilliger te zijn? Laat ik het maar houden op, net als in het kunstwerk van Em’kal Eyongakpa op ‘ongrijpbaar’.

In het laatste uur komen nog een aantal buurtbewoners binnen stappen. Ze zijn nieuwsgierig hoe het pand nu van binnen eruit ziet. Wanneer ik met hen aan de praat ben merk ik ook argwanendheid bij deze buurtbewoners. Er staat nieuwbouw gepland rondom het pand waarin wij nu staan en in één van de nieuwbouwplannen is het hoog. Erg hoog! …dan komt nog een bezoeker binnen. Ik herken zijn gezicht. Hij was vorig weekend hier ook. Toen enthousiast geworden in wat hij had gezien hier had hij erover om in laatste weekend van de biënnale terug te komen en dan samen met zijn echtgenote. Voor haar mag ik voor de allerlaatste keer mijn tekst en uitleg doen in het kunstwerk van Em’kal. Waarna de beste man en zijn echtgenote verder het pand in gaan lopen om alles te bezichtigen. Kan ik ondertussen mijn collega vrijwilliger Ronald begroeten. Hij wil het meemaken wanneer het Senzora-pand voor het laatst op slot gaat aan het einde van deze middag door mij. Maar eerst is het wachten tot alle bezoekers uitgekeken zijn.

Treurnis! …...en dan is het zover. Het is 18.00 uur …het is zes uur in de middag. Ik mag afsluiten. Maar eerst mag ik de buurtbewoners die het laatst binnen zijn gekomen bedanken in hun aanwezigheid. Nu kunnen Ronald en ik de Aan-Uit knopjes van de versterkers op Uit zetten én die ene grote stekker uit de contra-stekker trekken. Nog een aantal laatste regels in het logboek van de organisatie schrijven. Mijn rugtas en thermosfles oppakken en deze alvast in het krat voorop mijn transportfiets leggen. Sleutel van de hangslot in mijn handen. Ronald staat met zijn foto-camera in zijn handen gereed om foto’s en/of filmpjes (...ik hoop deze ooit te zien) te nemen. Ik sluit de deuren half dicht, kijk nog naar binnen, neem nog een foto ……en sluit dan de deuren definitief dicht. Het is voor mij gebeurd. Komende dagen wordt het kunstwerk ontmanteld. Haal nu de ketting door de handgrepen van de dubbele schuifdeuren heen en met een groot hangslot gaat het ‘ongrijpbaar’ voor mij op slot🔒

……in de vele diensten in het Senzora-pand heb ik mijn foto-camera gehanteerd. Mijn foto’s zijn in het Zwart-Wit, wat ik toepasselijk vind bij dit gebouw te bekijken door op de volgende link te klikken;

https://photos.app.goo.gl/cfJiiPEbftcYonuu8

……hier een video-fragment in het kunstwerk. Het is een opname genomen door mijn iPhone;

https://youtu.be/u2uRG78pF_I?si=6c8GS3QjDEFJTrk8

Overzicht - Mijn Kijk op Dingen